- Details
- Geschreven door: Hans
- Categorie: Landschapstypen
- Hits: 14
Het ontstaan van het veen- en merenlandschap in Friesland is een complex proces dat zich over duizenden jaren heeft afgespeeld. Hier is een overzicht van de belangrijkste stappen in de vorming van dit karakteristieke landschap:
1) Postglaciale omstandigheden
Na de laatste ijstijd, het Weichselien (ongeveer 12.000 jaar geleden), begon het klimaat te verwarmen. Hierdoor smolt het landijs en steeg de zeespiegel, wat leidde tot de vorming van uitgestrekte moerasgebieden in de laaggelegen delen van Friesland.
2) Veenvorming
Met het warmer worden van het klimaat en de toenemende neerslag ontstonden er natte omstandigheden die bevorderlijk waren voor de groei van moerasplanten zoals riet, zegge en mos.
Deze planten stierven af en stapelden zich op, waarbij ze langzaam veranderden in veen door de ophoping van organisch materiaal onder zuurstofarme omstandigheden.
- Details
- Geschreven door: Hans
- Categorie: Landschapstypen
- Hits: 18
De huidige IJsselmeerkust is het resultaat van een reeks geologische, hydrologische en menselijke activiteiten die zich over duizenden jaren hebben voorgedaan. Hier is een gedetailleerde uitleg van hoe deze kustlijn is ontstaan:
1) Laatste IJstijd en Postglaciale Zeespiegelstijging
Na de laatste ijstijd (Weichselien, ongeveer 12.000 jaar geleden) begon de zeespiegel te stijgen door het smelten van de ijskappen. Dit leidde tot de vorming van een groot binnenzeegebied in het huidige Nederland, bekend als de Zuiderzee.
2) Vorming van de Zuiderzee
Rond 500 voor Christus begon de Noordzee door stormvloeden en erosie het land binnen te dringen, waardoor een groot brakwatergebied ontstond dat we nu kennen als de Zuiderzee. Dit proces werd versterkt door het verder stijgen van de zeespiegel en de getijdenwerking.
- Details
- Geschreven door: Hans
- Categorie: Landschapstypen
- Hits: 13
Het kleilandschap in Friesland is ontstaan door een combinatie van geologische, klimatologische en menselijke processen.
Hier is een overzicht van hoe dit landschap zich heeft ontwikkeld:
1) Postglaciale zeespiegelstijging
Na de laatste ijstijd (het Weichselien, ongeveer 12.000 jaar geleden) begon het klimaat op te warmen, waardoor de gletsjers smolten en de zeespiegel steeg. Dit leidde tot de vorming van uitgestrekte kust- en rivierdelta’s in het huidige Noord-Nederland, inclusief Friesland.
2) Afzetting van zeeklei
Door de stijgende zeespiegel drongen de zeeën verder het land binnen en ontstonden er getijdengebieden waar sedimenten zich ophoopten. Fijne kleideeltjes die met het getij werden meegevoerd, bezonken in de rustige wateren van deze kustgebieden. Deze processen leidden tot de afzetting van dikke lagen zeeklei.
3) Vorming van kwelders en schorren
De getijdenwerking en sedimentatie zorgden voor de vorming van kwelders en schorren. Dit zijn hoger gelegen gebieden die bij vloed onder water komen te staan en bij eb droogvallen.
Op deze kwelders konden specifieke planten groeien die bijdroegen aan de verdere ophoging en stabilisatie van het gebied door het vasthouden van sedimenten.
- Details
- Geschreven door: Hans
- Categorie: Landschapstypen
- Hits: 9
Het landschap van stuwwallen in Friesland is gevormd door een combinatie van geologische processen die tijdens de ijstijden plaatsvonden. Hieronder volgt een beknopte uitleg van hoe dit landschap is ontstaan.
1) Glaciale bewegingen
Tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien (ongeveer 150.000 tot 130.000 jaar geleden), bedekten enorme gletsjers delen van Noord-Europa, inclusief het huidige Nederland. De gletsjers bewogen zich zuidwaarts en voerden grote hoeveelheden sediment en rotsen mee.
2) Vorming van stuwwallen
Wanneer de gletsjers tegen obstakels aanliepen of door de zwaartekracht werden vertraagd, begonnen ze het meegenomen materiaal op te stuwen. Dit leidde tot de vorming van stuwwallen: heuvelruggen die werden gevormd door de druk van het ijs dat de onderliggende lagen sediment en rots omhoog duwde.
- Details
- Geschreven door: Hans
- Categorie: Landschapstypen
- Hits: 189
Nergens in Nederland vind je zóveel landschappelijke variatie zó dichtbij elkaar als in de zuidwesthoek van Fryslân. Een kust met kliffen, een kleigebied met middeleeuwse terpen en dijkjes, zeven pittoreske Elfstedenstadjes, weids boerenlandschap en het charmant glooiende Gaasterland waar bos, weide en water elkaar afwisselen. In 2005 is het gebied door het Rijk gedoopt tot Nationaal Landschap Zuidwest Fryslân. Een titel om trots op te zijn.
Een glooiend landschap met eeuwenoude bossen, landhuizen en heuse kliffen aan de kust. Ben ik wel in Fryslân, kun je je afvragen. Jazeker! Maar wel een atypisch stukje Fryslân. Bos en weide, laag en hoog, land en water, open en besloten; de afwisseling is enorm aan de Friese zuidkust. Dit is het verhaal van Gaasterland.
Zo kreeg Fryslân natuurlijke heuvels
Wie denkt dat Fryslân vlak is, komt in Gaasterland bedrogen uit. Het glooit hier door zogenaamde stuwwallen. In tegenstelling tot terpen zijn dit natuurlijke heuvels, ontstaan door ijs uit Scandinavië. Dat ijs is hier – met een snelheid van enkele honderden meters per jaar – naartoe geschoven in de voorlaatste ijstijd. Aan het front van de ijskap lagen dikke ijstongen, die door hun schuivende beweging de ondergrond opstuwden. Toen het ijs smolt, bleven er heuvels achter. Dit alles speelde zich maar liefst 370.000 tot 130.000 jaar geleden af. Het stuwwal- en dekzandlandschap van Gaasterland is daarmee het oudste landschapstype van het Nationaal Landschap.
Niet één, maar twee ijsstromingen
Als je goed kijkt op de hoogtekaart van Gaasterland, dan zie je dat de heuvels van Oudemirdum, Sondel en Harich NO-ZW georiënteerd zijn, en die van Warns en Bakhuizen juist NNW-ZZO. Dit komt doordat er twee aparte ijsstromingen zijn geweest met elk een andere oriëntatie. De oudere NO-ZW oriëntatie is ook mooi te zien aan de keileemrug tussen Joure en Nijemirdum. De jongere ijsstroming vlakte de heuvels van Bakhuizen, Mirns, Oudemirdum, Nijemirdum, Sondel en Wijckel overigens behoorlijk af.
